بررسی حقوق بیماران در استانداردهای اعتباربخشی بیمارستانی ایران

با توجه به اهداف چشم انداز 20 ساله و برنامه های توسعه ای کشور، حرکت به سمت ارتقای کیفیت و تامین ایمنی بیماران و رعایت حقوق آنان از اولویت های اساسی نظام سلامت می باشد. ضرورت رعایت حقوق بیماران تا به حدی است که به عنوان یکی از مهمترین وظایف مراکز ارائه دهنده خدمات سلامت مورد تأیید صاحبنظران عرصه ملی و بین المللی می باشد اما چالش اصلی در روش اجرا و شیوه کسب اطمینان از رعایت حقوق مذکور می باشد. مطالعه حاضر با هدف حمایت از حقوق بیماران در مراکز ارائه دهنده خدمات سلامت از طریق تدوین استانداردهای اعتباربخشی حقوق بیمار برای بیمارستان های ایران انجام شد. این پژوهش از نوع مطالعات مدیریت سلامت کاربردی بود. پس از طی مراحل مروری جامع بر استانداردهای اعتباربخشی و منشورحقوق بیمار و تطبیق آنها، تهیه پیش نویس استانداردهای اعتباربخشی حقوق بیمار در ایران، تدوین فرم نظرسنجی برمبنای آن، نظرسنجی مکاتبه ای طی برگزاری سمپوزیوم های متعدد جهت گروه های مختلف صاحبنظران از سراسر کشور صورت گرفت که با انجام مطالعه پایلوت و نظرسنجی حضوری از صاحبنظران مراکز و دفاتر مرتبط وزارت بهداشت، دانشگاه های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی استان تهران و بیمارستان های پایلوت، در کارگروه های متعدد ادامه یافت و در نهایت استانداردهای اعتباربخشی حقوق بیمار پس از تطبیق کامل با منشور جامع حقوق بیمار تدوین گردید. حقوق بیمار در استانداردهای اعتباربخشی بیمارستانی ایران در قالب 15 محور کلی و 46 بند استاندارد تنظیم گردید که عناوین محورهای کلی مشتمل بر تعداد بندهای استاندارد ذیل هر یک از محورها، به ترتیب عبارتند از: دریافت اطلاعات (10 بند)، مطلوبیت خدمات سلامت (3 بند)، گروه های آسیب پذیر (1 بند)، بیمار در حال احتضار (2 بند)، محرمانه بودن اطلاعات (2 بند)، حفظ حریم خصوصی (6 بند)، همراه  بیمار (1 بند)، پاسخ به نیازهای عبادی و اعتقادی بیمار (1 بند)، آموزش (1 بند)، انتخاب آزادانه و مشارکت (5 بند)، رضایت آگاهانه (5 بند)، نحوه دریافت هزینه خدمات (3 بند)، نظام کارآمد رسیدگی به شکایات (3 بند)، سنجش رضایت بیمار (2 بند) و خط مشی ها و روش های اجرایی (1 بند). لذا تامین حقوق بیماران نیازمند ترویج فرهنگ مناسب و سیستماتیک می باشد؛ اعتباربخشی به عنوان یک مدل ارزیابی خارجی، با ارائه استانداردهایی که بیمارستان را به سمت استقرار نظام جامع و سیستماتیک مدیریتی و ترویج فرهنگ بیمار محور، ایمن و با کیفیت هدایت می نماید، روش مناسبی است که بهره گیری از آن موجب اطمینان از رعایت حقوق بیماران، تأمین ایمنی بیماران و ارتقای مستمر کیفیت خواهد شد.